Cách kiểm soát chỉ số men gan cao: Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị

Chỉ số men gan cao có thể gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe người bệnh. Mỗi người bệnh cần chủ động tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị tình trạng chỉ số men gan cao để có thể giữ gìn sức khỏe cho gan.

1. Thế nào là chỉ số men gan cao?

Men gan gồm một hệ thống các loại enzyme được sản xuất bởi các tế bào gan, tham gia vào quá trình chuyển hóa các chất dinh dưỡng và đào thải độc tố. Khi gan hoạt động bình thường, chỉ số men gan ở mức ổn định. Khi tế bào gan bị tổn thương, các enzym sẽ bị giải phóng vào máu làm tăng chỉ số men gan. [1] [2]

Khi tế bào gan bị tổn thương các enzym sẽ bị giải phóng vào máu làm tăng chỉ số men gan

2. Chỉ số men gan ở mức bình thường là bao nhiêu?

AST và ALT là hai chỉ số biểu thị mức độ tổn thương tế bào gan. Bác sĩ khám lâm sàng và dựa vào các chỉ số này để kết luận bệnh nhân có bị men gan cao hay không: [2]

• Mức độ bình thường của ALT (SGPT)  dao động từ khoảng 7 đến 56 đơn vị/lít huyết thanh.
• Mức độ bình thường của AST (SGOT) là khoảng 5 đến 40 đơn vị/lít huyết thanh.

Nếu nồng độ AST và ALT cao hơn mức kể trên thì bác sĩ sẽ kết luận là bệnh nhân bị men gan cao. Sau đó, bác sĩ sẽ đưa ra liệu trình điều trị phù hợp, bệnh nhân cần tuân theo.

Bác sĩ sẽ đo nồng độ AST và ALT để biết gan có khỏe mạnh hay không

3. Nguyên nhân khiến men gan cao

Người bệnh cần nắm rõ các nguyên nhân khiến men gan cao để kịp thời phòng tránh. Nhóm nguyên nhân gây ra tình trạng chỉ số men cao bao gồm:

• Tác dụng phụ của một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc hạ cholesterol và acetaminophen.
• Người bị bệnh gan nhiễm mỡ, bệnh máu nhiễm sắc tố, bệnh viêm gan A, viêm gan B, viêm gan C, viêm gan do rượu và viêm gan tự miễn.
• Tác dụng phụ khi sử dụng một số loại thảo dược, thực phẩm chức năng.
• Người bị thiếu hụt alpha-1 antitrypsin.
• Người mắc bệnh ung thư, celiac, bệnh xơ gan.
• Người có vấn đề về hội chứng chuyển hóa, máu khó đông, viêm đa cơ, bệnh tuyến giáp, bệnh Wilson, viêm xơ đường mật nguyên phát, xơ gan mật tiên.

Gan nhiễm mỡ là một trong những nguyên nhân khiến chỉ số men gan cao

4. Triệu chứng khi mắc men gan cao

Hầu hết người bị men gan cao không có triệu chứng rõ rệt. Nếu nguyên nhân gây men gan cao là do tế bào gan bị tổn thương thì người bệnh có thể xảy ra các triệu chứng như sau: [1]

• Đau bụng (ở phần dạ dày).
• Nước tiểu sẫm màu.
• Cảm thấy mệt mỏi.
• Ngứa.
• Vàng da hoặc vàng mắt.
• Phân có màu nhạt.
• Ăn không ngon.
• Hay bị buồn nôn và ói mửa.

Người bị men gan cao thường hay cảm thấy mệt mỏi

5. Cách điều chỉnh chỉ số men gan cao đơn giản tại nhà

Ngoài việc tuân thủ chặt chẽ theo liệu trình điều trị của bác sĩ, người bệnh cần phải tự điều chỉnh chỉ số men gan thông qua các biện pháp được bác sĩ yêu cầu. Người bị men gan cao hoàn toàn có thể ổn định chỉ số men gan bằng một số phương pháp đơn giản sau đây: [1]

• Không sử dụng rượu bia: Đồ uống có cồn được xem là độc dược dành cho gan. Người bệnh cần kiêng khem rượu bia, tránh tham gia vào các buổi tụ tập của bạn bè.
• Không dùng chung kim tiêm hoặc vật dụng có dính máu: Dùng chung kim tiêm hoặc các vật dụng các vật dụng có dính máu có thể làm lây nhiễm các bệnh lý lây qua đường máu. 
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Người bị men gan cao nên tích cực ăn các loại hoa quả giàu vitamin C, thực phẩm giàu omega 3, thực phẩm chứa axit folic, yến mạch, quả mọng, trà xanh, bưởi, nho, các loại hạt,… Người bệnh nên tránh các loại thực phẩm giàu tinh bột, nhiều đường, nhiều muối, thức ăn nhanh. 
• Tiêm vắc-xin phòng viêm gan A và B: Viêm gan A, viêm gan B là nguyên nhân gây ra bệnh men gan cao. Tiêm vắc-xin sẽ có thể phòng ngừa các căn bệnh nguy hiểm này.
• Bệnh nhân tiểu đường cần kiểm soát lượng đường trong máu: Đối với bệnh nhân đái tháo đường, đường huyết cao có thể gây ra biến chứng ở gan, thận, cộng thêm gánh nặng chuyển hóa thuốc, có thể dẫn đến tăng men gan, suy thận. Người bệnh có thể kiểm soát lượng đường trong máu thông qua các phương pháp tự nhiên như uống đủ nước, tiêu thụ nhiều chất xơ, hạn chế tiêu thụ carbohydrate,... 
• Xin ý kiến của bác sĩ sĩ khi sử dụng thuốc, thảo dược, thực phẩm chức năng: Một số loại thảo dược và thực phẩm chức năng có thể khiến chỉ số men tăng cao. Người dùng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ xem các sản phẩm này có ảnh hưởng đến sức khỏe của mình hay không.
• Theo dõi và duy trì cân nặng ở mức hợp lý: Béo phì là căn nguyên gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm, trong đó có gan nhiễm mỡ, men gan cao. Cần kiểm soát cân nặng hợp lý thông qua chế độ ăn uống và vận động khoa học. Không nên giảm cân siêu tốc để tránh ảnh hưởng không tốt lên sức khỏe.
• Tập thể dục đều đặn: Chế độ vận động hợp lý giúp tăng cường sức đề kháng, hạn chế nguy cơ mắc các căn bệnh về gan. 
• Sử dụng thực phẩm chức năng bảo vệ gan: Người có chỉ số men gan cao nên sử dụng các sản phẩm chất lượng cao, an toàn như TPBVSK NATURENZ, TPBVSK NATURENZ GOLD hàng ngày.

Nên thường xuyên tập thể dục để ổn định chỉ số men gan

Khi bị men gan cao, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ lời căn dặn của bác sĩ. Người bệnh có thể tự ổn định chỉ số men gan cao đơn giản tại nhà thông qua chế độ ăn uống, sinh hoạt hàng ngày. 

 

Tài liệu tham khảo: 

1. Elevated Liver Enzymes: https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/17679-elevated-liver-enzymes (Ngày truy cập: 01/08/2024).

2. What Are Normal and Elevated (High) Levels of Liver Enzymes? https://www.emedicinehealth.com/liver_blood_tests/article_em.htm#:~:text=Normal%20levels%20of%20ALT%20(SGPT,liver%20damage%20in%20a%20person (Ngày truy cập: 01/08/2024).