Chăm sóc gan và những điều cần biết khi sử dụng viên bổ gan

Ngoài thận và da, gan là cơ quan giải độc chính trong cơ thể. Trong quá trình lọc, gan cũng sẽ tích tụ chất độc. Theo thời gian, những chất độc này có thể gây ra một loạt các triệu chứng không đặc hiệu và thậm chí có thể gây ra tình trạng sức khỏe nghiêm trọng. Vì vậy, việc chăm sóc gan, sử dụng các viên bổ gan là vấn đề mà nhiều người quan tâm.

Gan hoạt động như thế nào?

Về mặt giải phẫu, gan nằm ở phần phía trên bên phải của khoang bụng, bên dưới cơ hoành và trên dạ dày, thận phải và ruột. Gan có dạng hình nón, màu nâu đỏ sẫm, nặng khoảng 1,3kg, đảm nhận nhiều chức năng quan trọng.

Có 2 nguồn riêng biệt cung cấp máu cho gan, gồm: Máu oxy chảy vào từ động mạch gan và máu giàu chất dinh dưỡng chảy vào từ tĩnh mạch cửa gan.

Gan giữ khoảng một pint (13%) lượng máu cung cấp cho cơ thể tại bất kỳ thời điểm nào. Gan gồm 2 thùy chính, cả hai đều được tạo thành từ 8 phân đoạn bao gồm 1.000 thùy nhỏ. Các tiểu thùy này được nối với các ống dẫn nhỏ nối với các ống dẫn lớn hơn để tạo thành ống gan chung. Ống gan chung vận chuyển mật do các tế bào gan tạo ra đến túi mật và tá tràng (phần đầu tiên của ruột non) qua ống mật chung.

Ngoài thận và da, gan là cơ quan giải độc chính trong cơ thể

Chức năng của gan là điều chỉnh hầu hết nồng độ hóa chất trong máu và bài tiết một sản phẩm gọi là mật. Điều này giúp mang đi các chất thải từ gan. Tất cả máu rời khỏi dạ dày và ruột đều đi qua gan. Gan xử lý máu này và phá vỡ, cân bằng và tạo ra các chất dinh dưỡng, đồng thời chuyển hóa thuốc thành các dạng dễ sử dụng hơn cho phần còn lại của cơ thể hoặc không độc hại. 

Hơn 500 chức năng quan trọng đã được xác định với gan, trong số này có một số chức năng “điểm nhấn’ dưới đây:

• Sản xuất mật, giúp loại bỏ chất thải và phân hủy chất béo trong ruột non trong quá trình tiêu hóa.
• Sản xuất một số protein cho huyết tương.
• Sản xuất cholesterol và protein đặc biệt để giúp vận chuyển chất béo qua cơ thể.
• Chuyển đổi glucose dư thừa thành glycogen để lưu trữ (glycogen sau đó có thể được chuyển đổi trở lại thành glucose để sinh năng lượng), đồng thời cân bằng và tạo glucose khi cần thiết.
• Điều chỉnh nồng độ axit amin trong máu, tạo thành các khối xây dựng của protein.
• Chế biến huyết sắc tố để sử dụng hàm lượng sắt của nó (gan dự trữ sắt).
• Chuyển đổi amoniac độc hại thành urê (urê là sản phẩm cuối cùng của quá trình chuyển hóa protein và được bài tiết qua nước tiểu).
• Làm sạch máu của thuốc và các chất độc hại khác.
• Điều hòa đông máu.
• Chống nhiễm trùng bằng cách tạo ra các yếu tố miễn dịch và loại bỏ vi khuẩn khỏi máu.
• Giải phóng mặt bằng cho bilirubin, cũng từ các tế bào hồng cầu. Nếu có sự tích tụ của bilirubin, da và mắt sẽ chuyển sang màu vàng.

Tổng thể, khi gan phá vỡ các chất có hại, các sản phẩm phụ của nó sẽ được bài tiết vào mật hoặc máu. Các sản phẩm phụ của mật đi vào ruột và rời khỏi cơ thể dưới dạng phân. Các sản phẩm phụ của máu được thận lọc ra và rời khỏi cơ thể dưới dạng nước tiểu. Nói cách khác gan là cơ quan cuối cùng sẽ xử lý mọi thứ bạn dung nạp vào cơ thể. Sau khi dạ dày và ruột của bạn hoàn thành quá trình tiêu hóa thức ăn, thức ăn sẽ đi theo dòng máu đến gan để lọc.

Theo nghiên cứu có tên Exploring Alcohol’s Effects on Liver Function (Khám phá ảnh hưởng của rượu đối với chức năng gan) đăng trên tạp chí trực tuyến của Mỹ, việc phơi nhiễm với hóa chất và ăn uống thiếu khoa học, lạm dụng rượu có thể làm hỏng gan. Các yếu tố chế độ ăn uống có thể tạo điều kiện thuận lợi cho tổn thương gan liên quan đến chuyển hóa rượu, một phần do ảnh hưởng đến hoạt động của các gốc tự do. 

Ví dụ, sự thiếu hụt glutathione hoặc vitamin A hoặc E có thể làm giảm khả năng bảo vệ gan chống lại các gốc tự do. Các yếu tố dinh dưỡng có thể tạo ra CYP2E1; một số thành phần thực phẩm, chẳng hạn như chất béo không bão hòa đa cũng có thể cung cấp lượng lipid dư thừa cho quá trình peroxy hóa bởi các gốc tự do do CYP2E1 tạo ra. Uống rượu mạn tính cũng thúc đẩy sự hấp thụ sắt từ thức ăn trong ruột và tạo điều kiện cho việc lưu trữ sắt trong gan. Sắt là một chất xúc tác quan trọng tạo ra các gốc tự do.

Cũng theo nghiên cứu trên, những người nghiện rượu, hút hơn một gói thuốc lá mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh xơ gan cao gấp 3 lần so với những người không hút thuốc. Ngược lại, những người nghiện rượu uống từ 4 tách cà phê trở lên mỗi ngày có tỷ lệ mắc bệnh xơ gan thấp hơn 5 lần so với những người không uống cà phê. Lý do cho những hiệu ứng không rõ. Tuy nhiên, tác dụng của cà phê không liên quan đến caffeine vì trà không có tác dụng tương tự.

Xem thêm: Nhận diện 4 biểu hiện bệnh gan thường gặp và cách cải thiện

Chăm sóc gan đúng khoa học như thế nào? 

Như đề cập, tim và gan là những bộ phận làm việc liên tục không nghỉ trong suốt cuộc đời con người vì vậy để lá gan khỏe mạnh mọi người cần duy trì lối sống khoa học. Rất đa dạng nhưng tập trung vào những yếu tố trọng tâm sau:

• Hãy thận trọng khi tiêu thụ rượu: Nếu nghĩ rằng chỉ những người say xỉn suốt đời mới bị xơ gan thì bạn đã nhầm. Chỉ cần uống bốn ounce (60 gram) rượu mạnh mỗi ngày đối với nam và hai ounce đối với phụ nữ có thể bắt đầu gây sẹo cho gan.
• Duy trì chế độ ăn uống khoa học, đủ chất, đảm bảo đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất chính là chất đạm, chất béo, đường bột, vitamin và khoáng chất. Lưu ý, nên hạn chế các loại thức ăn có hàm lượng calo cao, chất béo bão hòa, carbohydrate tinh chế như bánh mì trắng, gạo trắng… và đường. 
• Đặc biệt, nên tăng cường nhiều thực phẩm có chứa các loại vitamin và khoáng chất (có nhiều trong các loại quả trái cây như: cam, quýt, nho, bơ, táo, bưởi, đu đủ…) - có vai trò như chất chống oxy hóa, giúp loại trừ gốc tự do, chuyển hóa chất béo, làm sạch gan và phòng ngừa bệnh gan.
• Uống đủ nước: Nước giúp quá trình chuyển hóa các tế bào mỡ ở gan thuận lợi hơn, ngược lại nếu thiếu nước sẽ làm tăng quá trình tích tụ mỡ. Khi cơ thể mất nước, độc tố sẽ tích tụ trong thận, ruột, gan và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng giải độc cơ thể của gan.

Thực phẩm chứa các loại vitamin và khoáng chất giúp làm sạch gan và phòng ngừa bệnh gan

• Loại bỏ độc tố ra khỏi thực phẩm: Như thuốc trừ sâu và các chất độc khác có thể làm hỏng gan của bạn. Đọc kỹ nhãn cảnh báo trên các hóa chất trước khi sử dụng.
• Phòng ngừa viêm gan A, B và C: Nên tiêm phòng viêm gan A và B là những bệnh về gan do virus gây ra. Trong khi nhiều trẻ em đã được chủng ngừa, nhiều người lớn vẫn chưa.
• Thực hành tình dục an toàn: Viêm gan B và C có thể phát triển thành bệnh mạn tính và cuối cùng có thể phá hủy gan. Chúng được truyền qua máu và các chất dịch cơ thể khác.
• Rửa tay: Viêm gan A lây lan qua tiếp xúc với thực phẩm hoặc nước bị ô nhiễm.
• Coi chừng các loại thuốc chữa bệnh lẫn thảo dược không rõ nguồn gốc: Lý do số một khiến các cuộc thử nghiệm thuốc lâm sàng bị dừng lại hoặc thuốc bị loại bỏ là do liên quan đến sức khỏe gan, gây hại cho gan.
• Tập thể dục đều đặn hằng ngày, không nên thức quá khuya, tránh xa cuộc sống tĩnh tại nằm nhiều, ngồi nhiều.

Để chọn được loại thuốc bổ gan tốt và phù hợp với bản thân cần dựa vào các tiêu chí như sản phẩm có thành phần tinh chất thiên nhiên đã được kiểm chứng lâm sàng và được các cơ quan chức năng như Bộ Y tế chứng nhận, sản phẩm được bán tại những đơn vị phân phối dược phẩm uy tín. Trong số viên uống bổ gan hiện có Naturenz.

Ngoài ra cũng nên áp dụng một chế độ ăn uống thân thiện với gan; tránh một số loại thực phẩm gây hại cho gan như đồ uống có cồn, thực phẩm chứa vi lượng thuốc trừ sâu, bị nấm mốc; thức ăn có chứa nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh; thức ăn có hàm lượng muối cao, chứa chất ngọt nhân tạo; thịt nướng trực tiếp trên ngọn lửa hồng; các loại thịt đỏ; măng tươi; dưa muối chua…

Xem thêm: Bệnh gan nên ăn gì và kiêng gì? Gợi ý món ăn cho người bệnh gan

Sử dụng viên uống bổ gan và những điều cần biết

Như trình bày ở trên, gan là cơ quan có chức năng cực kỳ quan trọng, ngăn chặn và chuyển hóa các chất độc được đưa vào cơ thể. Do khả năng thải độc gan của hạn nên con người cần giảm bớt gánh nặng cho gan như hạn chế tiếp xúc quá nhiều với các chất độc hại, ăn uống cần bằng, khoa học… Ngoài ra cũng cần tăng cường các biện pháp để thải độc gan, nhất là nhóm người có sức khỏe yếu để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Do kinh tế phát triển, nhận thức y khoa của con người được nâng lên nên người ta quan tâm nhiều đến các sản phẩm giải độc gan. Phần lớn các sản phẩm này đều giúp gan giảm tải trọng, giúp gan phục hồi lại chức năng ban đầu.

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều sản phẩm có chức năng bảo vệ nhu mô gan, tăng cường chức năng gan, tăng thải độc gan và đa phần người sử dụng gọi chung là thuốc bổ gan. Trong số sản phẩm này có Naturenz của Dược Hậu Giang.

Sản phẩm Naturenz có chứa nhiều thành phần như:

- Protease (papain) có tác dụng như men pepsin của dạ dày và nhất là giống men trypsin của tụy tạng trong tiêu hóa chất đạm (protein). Allicin từ bột tỏi có tác dụng kháng khuẩn, tăng cường khả năng của hệ thống miễn dịch (Theo “Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam” của Giáo sư - Tiến sĩ Đỗ Tất Lợi - NXB Y Học 2003).

- Beta-caroten tham gia nhiều chức năng sinh học bảo vệ cơ thể, đáp ứng miễn dịch, phòng và điều trị được một số bệnh mạn tính, trong đó có ngăn ngừa tiền ung thư gan. Beta-caroten có đặc tính quan trọng là chống oxy hóa, loại bỏ tác nhân oxy hóa tế bào. Enzyme peroxidase chiết xuất từ quả mướp đắng và củ cải có tác dụng chống oxy hóa, chống lão hóa, là enzym xúc tác cho nhiều phản ứng sinh hóa khử độc cho cơ thể. (Theo “Dinh dưỡng cận đại, độc học, an toàn thực phẩm và sức khỏe bền vững” - NXB Y học – 2004).

- Methionin và L-cystine là các acid amin có chứa gốc lưu huỳnh có khả năng giải độc, có tác dụng bảo vệ đặc hiệu tế bào gan, giảm mụn nhọt, góp phần tổng hợp keratin của lông tóc, kích thích sự tăng trưởng của tế bào biểu bì, giúp da dẻ mịn màng (Theo “Bách khoa toàn thư về Vitamin, muối khoáng và các yếu tố vi lượng” Dr Jean – Paul Curtay Josette Lyon – NXB Y học).

- Ngoài ra, Naturenz còn chứa Pluriamin được thủy phân từ nhộng tằm, là một hỗn hợp acid amin dễ hấp thu, cung cấp acid amin cần thiết cho cơ thể, giúp tăng cường thể trạng (Theo “Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam” Tập II – NXB Khoa học kỹ thuật).

Mỗi chất trong chế phẩm đều có ít nhiều tác dụng thải độc, tăng cường sức đề kháng, khi phối trộn với nhau các chất này bổ sung tác dụng cho nhau làm tăng hiệu quả của chế phẩm.

Chế phẩm bổ sung dinh dưỡng Naturenz có tác dụng giải độc gan, tăng cường chức năng gan cho những người bị tăng men gan, viêm gan, gan nhiễm mỡ; người làm việc trong môi trường có liên quan đến hóa chất độc hại; người nhiễm độc gan, suy giảm chức năng gan; người thường xuyên uống rượu bia, dùng các thuốc có hại cho gan.

Nguồn: Dược Hậu Giang

Xem thêm: Uống gì mát gan, trị mụn? Các loại thức uống thải độc gan